Chúng ta biết rằng, trong Kinh Thánh, Chúa Giêsu trừ quỷ bằng cách không cho quỷ nói và trục xuất quỷ ra khỏi người bị ám bằng quyền năng của Thiên Chúa (Câm đi, hãy xuất khỏi người này! (Mc 1,21-28)). Phân tích sự kiện này đã có rất nhiều nhà chú giải Kinh Thánh. Ở đây, tôi đặc biệt ấn tượng với suy niệm và cách diễn giải của Cha Richard Rohr dòng Phanxicô.
1. Trừ quỷ là ban tặng một nhân dạng mới
Trong một bài giảng được ghi lại trong cuốn “Điều ẩn giấu: Lấy Kinh Thánh làm linh đạo” (2008), Cha Rohr đã nhìn cách Chúa Giêsu chữa cho người bị quỷ ám chính là ban tặng cho họ một “khuôn mặt mới”. Tất cả chúng ta trong cuộc sống đều bị tổn thương. Có những tổn thương nặng đến nỗi nó làm biến dạng nhân tính và phẩm giá của chúng ta. Nó làm ta quặt quẹo trong một hình thù dữ dằn và đau khổ. Người bị quỷ ám, nói một cách đầy tính hình tượng, là đang bị biến dạng như thế trong linh hồn. Khi Chúa Giêsu đến, Người sửa chữa mọi sự. Vị Thầy Thuốc thần linh này gỡ bỏ những thứ bản sắc của quỷ đang ám trên chúng ta. Đó là tội lỗi, lòng tham, sự xấu hổ, nỗi đau, sự hận thù… Những thứ mốc meo bẩn thỉu này bám vào nhân dạng của chúng ta và không cho phép chúng ta được là chính mình, một cái tôi đẹp đẽ của thuở ban đầu. Chúa Giêsu cho phép chúng ta có một nhân dạng mới, và điều đó khiến chúng ta được chữa lành.
Nói theo cách này, ai cũng là kẻ bị ám. Bị ám bởi tham vọng, bởi quyền lực, bị ám bởi quá khứ, bởi va vấp và đau thương trên đường lữ hành. Không phải tất cả cái xấu của phận người đều do ma quỷ gây ra, nó là sự tổng hòa lẫn lộn giữa bản năng dễ sa lầy và muôn vàn cám dỗ lẫn sai lầm, đôi khi không phải “do anh ta hay cha mẹ anh ta”, mà là để “quyền năng Thiên Chúa được thể hiện” (Ga 9, 3).
2. Hãy nhìn mình trong con mắt của Thầy Giêsu
Đi xa hơn một chút, làm sao để áp dụng “cách chữa bệnh” của Chúa Giêsu vào đời mình? Tôi tìm thấy một cảnh phim thú vị trong tập 3 của bộ phim Biên Niên Sử Narnia[1], tập “Trên Con Tàu Hướng Tới Bình Minh”. Trong phim, cậu bé Eustace Clarence Scrubb vì tham vàng bạc mà bị biến thành rồng. Chỉ đến khi gặp Aslan (nhân vật Sư Tử – vua của Narnia) ở bờ biển, cậu bé mới được trở lại thành người. Cảnh phim đã được diễn tả rất đặc biệt ở chỗ khi Eustace bắt đầu nhìn vào mắt Aslan, con Sư tử vĩ đại, và lần đầu sau bao gian khổ, cậu bé thấy chính mình trong mắt Aslan. Trong đôi mắt sáng ngời và cái nhìn xuyên thấu đó, cậu không phải một con rồng. Hình ảnh phản chiếu nhân dạng thật sự của Eustace đã bắt đầu làm rụng tách hết các lớp vỏ cứng bên ngoài và tước lột cái lốt rồng để trả lại cho cậu hình hài con người. Một cái gì rất đẹp làm tôi rơi lệ: khi chúng ta nhìn thấy mình trong đôi mắt Chúa là thế nào, chúng ta được chữa lành.
Những ai có một “đôi mắt” như thế để nhìn vào sẽ không sợ mất đi nhân dạng đích thực. Một đôi mắt chan chứa khích lệ và sự công nhận. Không phải là đôi mắt nhìn thấu “hồng trần” nhưng là nhìn thấu tâm hồn của người đối diện. Cha Richard Rorh nói những bà mẹ bế con là những người tuyệt vời nhất trên thế gian, họ dịu dàng và tử tế vì họ luôn có một đôi mắt trong veo để nhìn vào và thấy hình ảnh phản chiếu được ngưỡng mộ, được cần đến của bản thân mình trong đứa con nhỏ. Câu chuyện về ánh mắt Chúa chắc chắn còn dài nữa, bạn có thể kể thêm nhiều ví dụ tương tự khác, như ánh mắt Chúa chạm vào Phêrô trong sân thầy Thượng tế chẳng hạn, không cần gì nhiều để đổi đời đâu, chỉ cần một cái nhìn đúng.
3. Liên tưởng đến tâm lý học hiện đại
Nhiều người trong chúng ta biết rằng, tâm lý học là khoa học về bộ máy tâm thần của con người: cách các cá nhân nhận thức, suy nghĩ, cảm thấy, hành động… Đó là ngành nghề liên quan cả đến chiều sâu tâm hồn và con đường tâm linh, như tiến sĩ Scott Peck từng trình bày rất sâu sắc trong bộ Con Đường Chẳng Mấy Ai Đi của ông. Trong thực tế, có rất nhiều trường phái và cách tiếp cận với tâm lý để chữa trị cho những thân chủ gặp khó khăn về cảm xúc, suy nghĩ, hành vi, nói một cách chung, là gặp khó trong việc định hình nhân dạng và thể hiện bản sắc của họ ra bên ngoài.
Sau một thời gian học tập và làm việc, tôi khám phá ra rằng những kiến thức trên giảng đường đại học không đủ, mà nói chung quy lại thì tất cả những kiến thức còn đang trên quá trình tìm hiểu của ngành học này đều thiếu thốn khi đứng trước thực trạng của con người. Không có một bệnh nhân trầm cảm nào giống một bệnh nhân trầm cảm nào, và không phải ai bị trầm cảm cũng có thể dịu bớt triệu chứng nhờ các loại thuốc hiện đại nhất. Nói trắng ra thì người ta còn chẳng biết chính xác nguyên nhân gây trầm cảm là gì[2] (ai cũng biết việc nó liên quan đến tình trạng thiếu thụ thể Serotonin trong não bộ, nhưng câu hỏi là tại sao?).
Cái gì có thể hoạt động hiệu quả cho những thân chủ ở trong những tình huống đó? Tôi đã gặp nhiều thân chủ trầm cảm và thấy rằng họ đều có điểm chung trong việc bị tổn thương ít nhiều về mặt tương quan. Câu chuyện của mỗi người đều – ít hay nhiều – liên quan đến việc không được hiểu đúng, không được công nhận, không được yêu thương và nhìn nhận theo cách mà họ thực sự là. Nỗi khát khao này thật sâu sắc, khát khao được nhìn thấy thật đúng và thật đẹp trong đôi mắt của một ai đó. Khi ta được nhìn thấy đủ lâu và đủ đẹp, ta sẽ đọc lại đời mình dưới cái nhìn đó, một câu chuyện cũ vẫn giống như câu chuyện ai cũng biết, nhưng được hiểu khác đi, hiểu trong sự bao dung và ân cần đón lấy. Cảm xúc và suy nghĩ của ta sẽ thay đổi, sẽ vỡ òa trong một ánh sáng có khả năng tẩy rửa và dẫn lối. Vậy thì, là một người chọn tâm lý học làm nghề, tự định hình mình như một người đam mê nghiên cứu tinh thần con người, tôi có thể làm gì? Đây chỉ là phát biểu riêng tôi về cách làm việc. Tôi sẽ tập luyện một cái nhìn trong sáng, để có thể nhìn người đối diện trong một cách thức mới mẻ. Nếu họ là thân chủ của tôi, chắc chắn họ sẽ có một suất lắng nghe và ân cần vô điều kiện, họ không cần phải làm gì cả, chỉ cần là chính họ. Một khi câu chuyện được đọc lại, sẽ có rất nhiều việc cần làm, khi đó, chúng ta – nhà tâm lý và thân chủ – sẽ đồng hành bên nhau.
[1] C. S. Lewis, tác giả bộ sách, là một văn nhân người Anh theo Anh giáo, nhưng ông đồng thời được cả các giáo phái khác trong Kitô giáo công nhận là nhà hộ giáo của họ. Ông là tác giả của cuốn “Kitô giáo đơn thuần” (Mere Christianity), cuốn sách đã đưa nhiều người trở lại Kitô giáo. Biên Niên Sử Narnia là bộ truyện duy nhất ông viết cho trẻ em: Sư Tử Aslan (một biểu tượng được cho là đại diện cho Chúa Giêsu) giúp đỡ 4 anh em nhà Peter về tới quê nhà thật sự của các em.
[2] Xem thêm tại: How do antidepressants work? – Neil R. Jeyasingam – YouTube
Có thể bạn quan tâm: https://softspaceforteens.com/2025/07/27/dieu-ban-khong-duoc-that-bai/
Để lại một bình luận